Σκολίωση

Ο όρος ανήκει στον Ιπποκράτη, ενώ αργότερα χρησιμοποιήθηκε και από τον Γαληνό, για να περιγράψει μη φυσιολογική πλάγια καμπύλη της σπονδυλικής στήλης. Σήμερα είναι γνωστό ότι πρόκειται για παραμόρφωση και στους 3 άξονες (πλάγια καμπύλη, στροφή και θωρακική κύφωση ή απώλεια οσφυϊκής λόρδωσης) Σύμφωνα με το Scoliosis Research Society μιλάμε για σκολίωση όταν έχουμε παραμόρφωση πάνω από 10ο ή σε μικρότερες παραμορφώσεις όταν αυτές έχουν δυναμικό επιδείνωσης. Ανάλογα με την ηλικία εμφάνισης διακρίνεται σε βρεφική, παιδική, εφηβική ή των ενηλίκων. Το 20% οφείλονται σε δευτεροπαθή παθολογικά αίτια, ενώ το 80% είναι ιδιοπαθείς περιπτώσεις.

Πού οφείλεται;

Τα αίτια δεν είναι απολύτως γνωστά. Υπάρχουν θεωρίες που μιλούν για τη σημασία της κληρονομικότητας ενώ υπάρχουν και αρκετές αναφορές σε άλλες πιθανές αιτίες, όπως διάφορες συστηματικές παθήσεις και διαταραχές.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

• Ο έλεγχος για σκολίωση θα πρέπει να γίνεται από τα πρώτα παιδικά χρόνια και να επαναλαμβάνεται κατά της περιόδους γρήγορης ανάπτυξης του σκελετού. Η πιο απλή μέθοδος είναι με τη δοκιμασία επίκυψης του Adams και τη χρήση ενός ειδικού μετρητή (σκολιόμετρο). Αν ο ορθοπαιδικός παρατηρήσει απόκλιση από τα φυσιολογικά θα χρειαστεί να προχωρήσει και σε ακτινολογικό έλεγχο.
• Η συχνότητα της παρακολούθησης καθώς και ο τρόπος αντιμετώπισης, θα καθοριστούν από το βαθμό της παραμόρφωσης, την ηλικία και το δυναμικό ανάπτυξης, παράγοντες που καθορίζουν εξάλλου και την πιθανότητα επιδείνωσης της σκολίωσης.
• Η χειρουργική αντιμετώπιση συνιστάται σε μεγάλες παραμορφώσεις >45-50ο, όπου προκαλούν έντονη δυσμορφία αλλά και λειτουργικά (κυρίως αναπνευστικά) προβλήματα.

Πώς αντιμετωπίζεται;

Η απόφαση για τη μέθοδο αντιμετώπισης εξαρτάται κυρίως από τον βαθμό ή αλλιώς τις μοίρες της σκολίωσης, από την επιδείνωση που εμφανίζει και από την ηλικία του ασθενούς και το δυναμικό της σωματικής του ανάπτυξης. Η αντιμετώπιση μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική. Ο στόχος της συντηρητικής θεραπείας είναι διπλός: το μορφολογικό (αισθητικό) και το λειτουργικό αποτέλεσμα.
Τα κύρια αντικείμενα της συντηρητικής θεραπείας είναι:
• Η αποτροπή της επιπλέον επιδείνωσης της σκολίωσης κατά την εφηβεία, ή δυνατόν και η διόρθωση
• Η αποφυγή ή διόρθωση αναπνευστικής δυσχέρειας
• Η αποφυγή ή διόρθωση επώδυνων συνδρόμων
• Η βελτίωση της αισθητικής
• Η απλή και τακτική παρακολούθηση είναι το πρώτο βήμα. Η συχνότητα μπορεί να είναι ανά 2-3, έως 36-60 μήνες και θα καθοριστεί από τον ορθοπαιδικό ανάλογα με την αναγκαιότητα της κάθε περίπτωσης
• Εξειδικευμένη φυσικοθεραπεία είναι το αμέσως επόμενο βήμα και θα πρέπει να γίνεται σε συνεννόηση του ορθοπαιδικού με τον φυσικοθεραπευτή
• Η χρήση κηδεμόνα είναι η πιο δραστική από τις συντηρητικές μεθόδους. Προτείνεται συνήθως για παραμορφώσεις >20-25ο στον αναπτυσσόμενο σκελετό η σε σκελετούς που έχουν παρουσιάσει επιδείνωση της παραμόρφωσης. Ο τύπος του κηδεμόνα που θα χρησιμοποιηθεί, καθώς και η διάρκεια εφαρμογής του είναι εξαιρετικής σημασίας για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Εξίσου μεγάλη σημασία έχει και η συμμόρφωση του ασθενούς με την προτεινόμενη θεραπεία. Ιδανικά, θα πρέπει η ακτινογραφία που γίνεται με τον κηδεμόνα να δείχνει βελτίωση τουλάχιστον 50% της παραμόρφωσης. Πολύ συχνά η χρήση κηδεμόνα μπορεί να συνδυαστεί με εξειδικευμένη φυσικοθεραπεία
• Αθλητική δραστηριότητα συνιστάται να συνεχίζεται και ενθαρρύνεται, ακόμα και με τη χρήση του κηδεμόνα. Περιορισμοί υπάρχουν κυρίως σε αθλήματα που έχουν έντονη σωματική επαφή, ή σε έντονες δραστηριότητες που απαιτούν μεγάλη κίνηση της σπονδυλικής στήλης.